fbpx

Dokumentacja medyczna
zmarłego pacjenta

Dokumentacja medyczna zmarłego pacjenta po 9 lutym 2019 r. Kto ma do niej dostęp?

9 lutego 2019 r. zmieniły się przepisy dotyczące wydawania dokumentacji medycznej po śmierci pacjenta. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami, osoba bliska zmarłego pacjenta będzie miała do niej dostęp, jeśli znajduje sią w kręgu osób do tego upoważnionych na mocy ustawy. O tym, kim jest osoba bliska piszemy poniżej. Jeśli lekarz będzie miał wątpliwości, czy dana osoba jest tzw. „osobą bliska” dla pacjenta, wówczas sprawą zajmie się sąd i rozstrzygnie to w trakcie postępowania nieprocesowego. Dodatkowo, pacjent za życia może zgłosić swój sprzeciw, dotyczący udzielania dostępu do dokumentacji medycznej po jego śmierci. W tym zakresie przepisy pozastawiają jednak pewien niedosyt – nie precyzują koniecznej formy tego sprzeciw ani kogo należy o nim poinformować. Nie mniej, zmiany w dokumentacji medycznej zmarłego pacjenta, które obowiązują od 9 lutego 2019 r., to bardzo ważne zmiany. Warto, aby każdy pacjent był ich świadomy.

Dokumentacja medyczna zmarłego pacjenta po 9 lutego 2019 r, a poprzedni stan prawny – jak było do tej pory?

Na początek przypomnijmy kogo przepisy uznają za „osoby bliskie”. Są to osoby takie jak: małżonek, krewny do drugiego stopnia lub powinowaty do drugiego stopnia w linii prostej (czyli dzieci, rodzice, dziadkowie, wnukowie, teściowie), przedstawiciel ustawowy, ale również osoba, która pozostaje z pacjentem we wspólnym pożyciu lub wskazana przez zmarłego.

Przed zmianami, tj. przed dniem 9 lutego 2019 r., jeśli pacjent zmarł nagle (np. w szpitalu po wypadku) i nie upoważnił nikogo z bliskich w zakresie dostępu do swoich danych medycznych, rodzina pacjenta mogła mieć poważny problem. W takich przypadkach rodzina często nie mogła dowiedzieć się chociażby jakich obrażeń doznał zmarły i jakiego rodzaju pomocy medycznej udzielił mu szpital. Wynikało to głównie z ogromnej nieprecyzyjności starych przepisów. Lekarze zwyczajnie obawiali się, że chcąc pomóc rodzinie zmarłego, nieświadomie naruszą prawo i udzielą informacji nieupoważnionym osobom.

Wydaje się, że ustawodawca dostrzegł ten problem i faktycznie – 9 lutego 2019 r. przepisy w tym zakresie nieco się zmieniły. Niestety – nadal nie są precyzyjne. Nie chcemy wyprzedzać biegu wydarzeń, ale można prognozować, że problemy w ich jednolitej interpretacji pozostaną.

Dokumentacja medyczna zmarłego pacjenta po 9 lutego 2019 r. – jakie są zmiany?

Nowe przepisy przewidują, że po śmierci pacjenta jego dokumentacja medyczna zostanie udostępniona osobie upoważnionej przez pacjenta za życia albo takiej, która w chwili zgonu pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym. Dostęp do dokumentacji medycznej zmarłego uzyska też osoba bliska, chyba że sprzeciwił się temu sam pacjent za życia lub inna osoba bliska.

Co jeśli pomiędzy różnymi osobami bliskimi pacjenta dojdzie do sporu? W aktualnym stanie prawnym, niezbędny jest sąd. Do sądu może zwrócić się osoba bliska lub lekarz, który poweźmie uzasadnione wątpliwości, czy osoba, która żąda dostęp do dokumentacji medycznej zmarłego lub wyraża sprzeciw, faktycznie jest osobą bliską.

Dokumentacja medyczna zmarłego pacjenta po 9 lutego 2019 r. – sprzeciw pacjenta dotyczący udostępniania dokumentacji medycznej po śmierci

Problematyczna pozostaje jednak kwestia sprzeciwu pacjenta, dotyczącego udostępniana jego dokumentacji medycznej po śmierci. Nowe przepisy nie podają jednak dokładnie jak ma wyglądać taki sprzeciw ani w jakim zakresie ma obowiązywać. Powstaje szereg pytań, np. w jakiej formie pacjent miałby złożyć swój sprzeciw, tak aby nikt nie mógł podważyć jego wiarygodności? Wiadomo jedynie, że powinien zostać dołączony do dokumentacji medycznej, a to zdecydowanie za mało.

Inną ważną kwestią jest zakres obowiązywania sprzeciwu. Czy w myśl nowych przepisów sprzeciw obowiązuje tylko w konkretnym szpitalu czy we wszystkich placówkach medycznych? W tym zakresie z pomocą przychodzi ugruntowana linia orzecznicza, która opowiada się raczej za stanowiskiem, że raz złożony sprzeciw powinien obejmować wszystkie placówki medyczne, w których leczył się pacjent. Ta linia orzecznicza jednak również nie jest jednolita, bo rodzi się pytanie skąd inne placówki medyczne mogą dowiedzieć się o sprzeciwie pacjenta.

Pytań jest wiele, a zatem brak uregulowania tych bardzo istotnych kwestii, można ocenić jako duże nie12dopatrzenie prawodawcy. To raczej nie wróży dobrze praktyce, a wątpliwości interpretacyjne w nieuregulowanych kwestiach są wręcz pewne. Postępowanie placówki medycznej wbrew złożonemu sprzeciwowi pacjenta, może zostać uznane za naruszenie praw pacjenta.

Warto również dodać, że zgodnie z nowymi przepisami, sąd w postępowaniu nieprocesowym na wniosek zainteresowanej osoby bliskiej, może jej zezwolić na dostęp do dokumentacji medycznej zmarłego, nawet gdy ten przed śmiercią wyraził sprzeciw wobec tej osoby. Dotyczy to jednak wyłącznie przypadków, w których taki dostęp będzie niezbędny dla otrzymania odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu śmierci pacjenta lub ochrony życia lub zdrowia osoby bliskiej.

Dokumentacja medyczna zmarłego pacjenta po 9 lutego 2019 r. – brak rejestru sprzeciwów i formy elektronicznej

Kwestią, na którą warto zwrócić uwagę w kontekście nowych przepisów jest również samo oznaczanie i przechowywanie dokumentacji medycznej, zawierającej sprzeciw pacjenta. Aby sprzeciw pacjenta był z perspektywy personelu medycznego łatwy do identyfikacji (nawet po upływie kilku lat), dokumenty powinny być odpowiednio oznakowane. W tym zakresie również zabrakło jednak odpowiedniej regulacji. W praktyce może się okazać tak, że gdy za kilka lat osoby bliskie zmarłemu zawnioskują o udostępnienie dokumentacji, to nikt z personelu medycznego nie przejrzy całej dokumentacji, aby upewnić się, że jest tam sprzeciw.

Skutecznym rozwiązaniem mogłoby okazać się wprowadzenie np. specjalnego formularza i rejestru sprzeciwów, do którego miałyby dostęp wszystkie placówki medyczne. Podobne rozwiązanie działa już w naszym kraju i dotyczy transplantacji. Osoby, które nie chcą, aby pobierano po nich narządy po śmierci, trafiają do specjalnego rejestru sprzeciwów. Dzięki temu szpital czy inna placówka medyczna może szybko uzyskać pewne dane na temat konkretnego pacjenta. Niestety, w przypadku sprzeciwu co do dostępu do dokumentacji medycznej zmarłego pacjenta, nie zadbano o takie rozwiązanie.

Być może, jeśli dojdzie do sytuacji, w której dokumentacja medyczna będzie dostępna w formie elektronicznej, skuteczne skorzystanie przez pacjenta z prawa sprzeciwu będzie prostsze. Niestety, jako, że nadal dominuje dokumentacja w klasycznej, papierowej formie – realizacja (przysługującego przecież pacjentowi) prawa sprzeciwu, może być stosunkowo trudna.

Zmiany w dokumentacji medycznej zmarłego pacjenta 2019 r. – lekarz nadal odpowie?

Mimo wprowadzonych zmian, w praktyce weryfikacji czy konkretną osobę można uznać za bliską zmarłemu, nadal będzie dokonywał lekarz. Nie uregulowano również problemu z osobami, które nie są małżeństwem, ale pozostają we wspólnym pożyciu. W takiej – i wielu innych – problematycznych sytuacjach, lekarz będzie musiał wystąpić do sądu. Przesłanki, którymi musi kierować się sąd przy ocenie czy osoba jest bliska zmarłemu to:

  • Interes uczestników postępowania
  • Wola zmarłego
  • Wieź zmarłego z daną osobą
  • Okoliczności, w których pacjent wyraził swój sprzeciw

Problem z dostępem do dokumentacji medycznej swojego bliskiego – co robić?

Jeśli chciałbyś uzyskać dostęp do dokumentacji medycznej zmarłej bliskiej Ci osoby i nie wiesz jak się do tego zabrać lub personel medyczny odmówił Ci dostępu – skontaktuj się z nami. W nowym, świeżym jeszcze stanie prawnym, samodzielne działanie może sprawiać problem. Zdajemy sobie sprawę jak ważny jest dla Ciebie ten dostęp – udzielimy Ci profesjonalnej porady i wskażemy kolejne kroki. Pomożemy również w innych Twoich sprawach na tle prawa medycznego. Dowiedz się dlaczego w sprawach na tle prawa medycznego tak ważna jest pomoc prawnika i zadzwoń do nas lub napisz.

Dodaj komentarz

Przyjaciele kancelarii